មេរៀនទី១: ប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រ ណែតវឺក

ផ្នែកទី១: មូលដ្ឋាននៃប្រព័ន្ធ  ណែតវឺក

មេរៀនទី១: អំពី ប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រ ណែតវឺក

បង្រៀនដោយលោកគ្រូ: ទាវ ឈុនណន
ព្រឹទ្ធបរុស មហាវិទ្យាល័យ វិទ្យាសាស្រ្ត និង បច្ចេកវិទ្យា
នៃ សាកលវិទ្យាល័យកម្ពុជា
Tel: 077778647-070778647-0977778647

1.1 អ្វីទៅជា ប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រណែតវឺក ប្រព័ន្ធណែតវឺកមួយគឺជា ការប្រមូលផ្តុំនៃឧបករណ៍ ជាច្រើន ដែលបានភ្ជាប់ទៅផ្សេងទៀត អនុញ្ញាតអោយគ្រប់ ឧបករណ៍ ដើម្បីចែកចាយ ប្រភព របស់វា ជាមួយបណ្តាលឧបករណ៍ ផ្សេងៗទៀត និងអនុញ្ញាតអោយ បណ្តា ឧបករណ៍ ផ្សេងទៀតចែកចាយប្រភព។

ប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រ Network គឺជាការភ្ជាប់រវាងកុំព្យូទ័រចាប់ពី ពីរឬច្រើនរួម បញ្ចូលគ្នា ដោយ ប្រើកាប ឬមិនប្រើកាបតាម wireless ដើម្បីចែករំលែកទិន្នន័យ អោយគ្នា ទៅវិញទៅមក ពេល ដែលមាន កុំព្យូទ័រណាមួយអនុញ្ញាត Access អោយទៅកាន់ ទិន្នន័យដែល នៅក្នុង កុំព្យូទ័រមួយទៀត ដែលគេ ហៅ ថាប្រព័ន្ធ Networking។ ការដំឡើងប្រព័ន្ធ Network វាមាន លក្ខណ: ពិសេស ខុសគ្នា​អាស្រ័យទៅ តាមទំហំ នៃការប្រើប្រាស់ លទ្ធភាពដែល ប្រព័ន្ធ Network អាចជួយ សំរួលការងារ មានដូចជា:
-ការចែកចាយព័ត៌មាន Share Information (ឯកសារ រូបភាព..)
- ការចែកចាយ Internet និង E-mail
- ការចែកចាយកម្មវិធី Software
- ការចែកចាយ Hardware Sharing (ម៉ាស៊ីន Printer, Scan..)
- ការចែកចាយ Hard Drive (មានដូចជា CD-ROM, DVD..)
- ការចែកចាយ ទិន្នន័យ Database

គោលគំនិតនៃបណ្តាញនេះ
ជុំវិញនៃគំនិតការបង្កើតបណ្តាញនេះបានប្រើរយៈពេលដ៏យូរមួយហើយបានទទួលបានអត្ថន័យេជាច្រើន។ ប្រសិនបើអ្នកត្រូវបានគេដើម្បីរកមើល “បណ្តាញ” នៅក្នុងវចនានុក្រមរបស់អ្នកអ្នកអាចរកឃើញ និយមន័យណាមួយដូចខាងក្រោម:

• An openwork fabric; netting
• ប្រព័ន្ធ of interlacing lines, tracks, or channels
• ប្រព័ន្ធ interconnectedណាមួយ ឧទាហរណ៏បណ្តាញចាក់ផ្សាយតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍
• ក្នុងប្រព័ន្ធនៃចំនួនកំព្យូទ័រដែលឯករាជ្យហើយត្រូវបានតភ្ជាប់គ្នាដើម្បីចែករំលែកទិន្នន័យនិងគ្រឿងកុំព្យូទ័រដូចជា hard disks និង ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ពជាក់ស្តែង,និយមន័យចុងក្រោយគឺទីមួយដែល យើងមានការព្រួយបារម្ភនៅក្នុងវគ្គសិក្សានេះ។

គន្លឹះពាក្យនៅក្នុងនិយមន័យនេះគឺ “ការចែករំលែក” ។ ការចែករំលែកគឺជាគោលបំណង នៃការបង្កើត បណ្តាញកុំព្យូទ័រ។ សមត្ថភាពនៃការចែករំលែកព័ត៌មានយ៉ាងមាន ប្រសិទ្ធភាពគឺអនុញ្ញាត ឱ្យកុំព្យូទ័រ របស់មានអំណាច ​ its appeal។ហើយនៅពេលដែល​វា​មក​ដើម្បី​ចែករំលែក​ព័ត៌មាន, មនុស្ស​គឺនៅក្នុង​វិធីជាច្រើន​ដែលស្រដៀងទៅនឹង​កុំព្យូទ័រ ។
គ្រាន់តែ​ជាការ​កុំព្យូទ័រ​គឺមាន​តិចតួច​ជាង​ការប្រមូល​ពត៌មាន​ដែលពួកគេ​ត្រូវបានគេ​ដែលបានផ្ដល់ឱ្យ

យើងអាច​និយាយបាន​ព័ត៌មាននោះជាមួយ​ មិត្តភក្តិ​នៅក្នុងឧស្សាហកម្ម​ កុំព្យូទ័រ​ត្រឡប់ទៅ​សាលានិង​នាំយក​ថ្នាក់មួយ​ឬ​ការងារ​ឆ្លងកាត់​វគ្គ​ បណ្តុះបណ្តា​ដោយខ្លួនឯង​ដូចជា​ត្រួសត្រាយ​មួយនេះ​។ យើង​ជ្រើស រើសយក​ជម្រើស​ណា​នៅពេលដែល​យើងបាន​ស្វែងរកដើម្បី​ចែករំលែក​ ចំណេះដឹងនិង​បទ ពិសោធន៍​ របស់អ្នកដទៃ​យើង​គឺ​ជាបណ្តាញ។វិធីមួយដើម្បី​ គិតអំពីការ​បង្កើតបណ្តាញ​មួយផ្សេងទៀត​គឺ ដើម្បី envision បណ្តាញ​ជាក្រុម​មួយ។ នេះប្រហែលជាមាន​ក្រុម​កីឡា​ដូច​ជាក្រុម​កីឡាបាល់ទាត់​មួយឬ​ក្រុមការងារ​ គម្រោងមួយ​ដូចជា​មួយដែល​បានបង្កើត​វគ្គបណ្តុះបណ្តាល​នេះ​ឆ្លងកាត់​ ការខិតខំប្រឹងប្រែង​នៃការ​ទាំងអស់​ដែលជាប់ទាក់ទងនិង​ការចែករំលែក​ពេលវេលា​ នៃការ​មានទេពកោសល្យ​និង​ធនធាន​គោលដៅ​មួយត្រូវបាន​សម្រេច​ឬ​គម្រោង​មួយ ត្រូវបានបញ្ចប់។ ដូចគ្នានេះដែរ​ការគ្រប់គ្រង​បណ្តាញ​កុំព្យូទ័រមួយ​គឺមិនមែន​មិនដូច​ ការគ្រប់គ្រង​ក្រុមការងារ​របស់ប្រជាជន​មួយ​ចែករំលែកនិង​ការទំនាក់ទំនង​ អាចជារឿងធម្មតា​និង​មានភាពងាយស្រួល (​quarterback ហៅទូរស័ព្ទទៅ​លេង​នៅក្នុង huddle មួយ​) ឬ​ស្មុគស្មាញ (​ក្រុមគម្រោង​មួយ​និម្មិតដែល​មានទីតាំងនៅក្នុង​តំបន់ពេលវេលា​ផ្សេងគ្នា​ នៅជុំវិញ ពិភព លោកថា​ទំនាក់ទំនង​នេះ តាមរយៈការ​ធ្វើបទបង្ហាញ teleconferencing អ៊ីម៉ែល​និងពហុព័ត៌មាន​នៅលើអ៊ីនធឺណិត​ដើម្បីបញ្ចប់​គម្រោងមួយ​)។

ការណែនាំ​បណ្តាញ​កុំព្យូទ័រ
កុំព្យូទ័រ ​ផ្ទាល់ខ្លួន​គឺជា​ឧបករណ៍​ដែលមានអនុភាព​ដែលអាច​ដំណើរការ​និងការ​រៀបចំ​ បរិមាណ​ដ៏ធំ​នៃទិន្នន័យ​បានយ៉ាងឆាប់រហ័ស​នោះទេប៉ុន្តែ​ពួកគេមិន​អនុញ្ញាតឱ្យ ​អ្នកប្រើចែករំលែក​ថាទិន្នន័យ​យ៉ាងមានប្រសិទ្ធិភាព​មុនពេលដែល​បណ្តាញ​ អ្នកប្រើ​ដែលត្រូវការ​ទាំង​ការបោះពុម្ព​ចេញ​ឯកសារ​ឬឯកសារ​ឯកសារ​ ច្បាប់ចម្លងទៅ​ថាស​សម្រាប់​អ្នកផ្សេងទៀត​ដើម្បីកែសម្រួល​ឬ ប្រើពួកវា។ ប្រសិនបើ​អ្នកផ្សេងទៀត​ដែលបានធ្វើ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ទៅជា​ឯកសារ​មិនមាន​ មធ្យោបាយងាយស្រួលក្នុងការ​បញ្ចូលគ្នា​នេះក៏បានធ្វើ​ការផ្លាស់ប្តូរ​។ នេះគឺជា​ហើយ​នៅតែ​គឺ​គេស្គាល់ថាជា​ការធ្វើការ​នៅក្នុង​ឈរ​តែម្នាក់ឯង​ បរិស្ថាន។
ជាក់លាក់មួយ​និងមាន​គុណសម្បត្តិ​របស់វា​វា​អនុញ្ញាតឱ្យយើង​ ដើម្បីបញ្ឈប់ការ​សម្រាប់​ពែង​នៃ​កាហ្វេមួយ​ឬ​សង្គម​ជាមួយ​មិត្តភក្តិ​មួយ​ ខណៈពេលដែល​យើងមាន​ការផ្លាស់ប្តូរ​និងការ​បញ្ចូល​ទិន្នន័យ​នោះទេប៉ុន្តែ​វា​ គឺនៅឆ្ងាយ​ពេកហើយ​យឺតនិង inefficient ដើម្បីបំពេញតាមតម្រូវការ​និងការរំពឹងទុក​នៃការ​នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ​របស់​ អ្នកប្រើ​កុំព្យូទ័រ ។ ចំនួនទិន្នន័យ​ដែលអាចប្រើបាន​ដែលនឹងត្រូវ​ចែករំលែក​និង​ចម្ងាយ​ដែលយើង​ចង់​ ទិន្នន័យ​ដើម្បី​ធ្វើដំនើរ​ឆ្ងាយ​លើសពី​សមត្ថភាព​របស់ sneaker net នេះ។

បណ្តាញ​គឺជា​គំនិត​នៃ​ការចែករំលែក​ធនធាន​ និង​សេវាកម្ម​។ បណ្តាញ​កុំព្យូទ័រ​គឺជា​ក្រុម​មួយនៃ​ប្រព័ន្ធ interconnected ចែករំលែក​ធនធាននិងការ​ធ្វើអន្តរកម្ម​ដោយប្រើ​តំណ​ទំនាក់ទំនង​ដែលបានចែករំលែក (សូមមើល​រូបភាពទី 1.2​) ។ បណ្តាញ​ដូច្នេះ​គឺជាសំណុំ​នៃប្រព័ន្ធ interconnected ជាមួយនឹង​អ្វីមួយ ដើម្បី​ចែករំលែក​ជាមួយ​។ ធនធានដែលបាន​ចែករំលែក​អាចជា​ទិន្នន័យ​ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព​មួយ​ម៉ូដឹម​ទូរសារ មួយ ​ឬ​សេវា​ដូចជា database មួយ​ឬប្រព័ន្ធ​អ៊ីម៉ែល​មួយ។ ប្រព័ន្ធដែល​បុគ្គលម្នាក់​ត្រូវតែ​ត្រូវបានតភ្ជាប់​តាមរយៈ​គន្លង​មួយ (​ហៅថា​ឧបករណ៍ផ្ទុកដែលបាន​ឆ្លង​) ដែល​ត្រូវបានគេប្រើ​ដើម្បីបញ្ចូន​ធនធាន​ឬ service រវាង​កុំព្យូទ័រ​, ប្រព័ន្ធ​ទាំងអស់​នៅលើ​គន្លងមួយ​ដែល​ត្រូវតែ​ធ្វើតាម​សំណុំនៃ​ក្បួន​ ការទំនាក់ទំនង​ជារឿងធម្មតា​សម្រាប់​ទិន្នន័យដែលបាន​មកដល់​នៅ​ទិសដៅ​ បានបម្រុងទុក​របស់ខ្លួននិង សម្រាប់​ប្រព័ន្ធ ដែលបាន​ផ្ញើនិង​ទទួលបានការ​ទៅក្រោម​-​ឈរ​គ្នាទៅវិញទៅមក​ ច្បាប់វិន័យ​ដែលគ្រប់គ្រង​ទំនាក់ទំនង​កុំព្យួទ័រ ​ត្រូវបាន​គេហៅថា​ពិធីការ​។ ​ នៅក្នុងសេចក្ដីសង្ខេប​បណ្តាញ​ទាំងអស់ត្រូវតែ​មាន​ដូចខាង ក្រោម នេះធនធានមួយ​ ដើម្បីចែករំលែក (​ធនធាន​)​គន្លងមួយ​ដើម្បី​ផ្ទេរទិន្នន័យ (ឧបករណ៍ផ្ទុកដែលបាន​បញ្ចូន តាមខ្សែបណ្តាញ​) មួយសំណុំ​មួយ​នៃច្បាប់​គ្រប់គ្រង​របៀបដែល ត្រូវទាក់ទង (​Protocols​)គន្លងមួយ​ដែល មាន​ការឆ្លង​មិន always ទំនាក់ទំនង​ការធានា​។ នៅពេលដែល​ធាតុ​ទាំងពីរ​ឃុំ​ដែលពួកគេ​មិន​គ្រាន់តែ​ធ្វើ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ ព័ត៌មាន​ជា​ពួកគេ​ត្រូវតែ​យល់ដឹងពី​ពត៌មាន tohe ពួកគេទទួលបាន​ពីគ្នាទៅ វិញទៅមក។ គោលដៅនៃ​បណ្តាញ​កុំព្យូទ័ររបស់អ្នក​ដូច្នេះ​គឺមិនមែន​គ្រាន់តែ​ ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរ​ទិន្នន័យ​នោះទេប៉ុន្តែ​ដើម្បីស្វែងយល់និង​ប្រើ​ទិន្នន័យ​ ដែលទទួលបានពី​ធាតុ​ផ្សេងទៀតនៅលើ​បណ្តាញ។ស្រដៀងគ្នា​មួយ​គឺមនុស្ស​និយាយ (សូមមើល​រូបភាពទី 1.3​) នេះពីព្រោះតែ​មនុស្សពីរនាក់​អាចនិយាយ​វាមិន​មានន័យថា​ពួកគេ​ ដោយស្វ័យប្រវត្តិ​អាច​យល់ពី​គ្នាទៅវិញទៅមក។ ទាំងនេះ​អាចនឹង​មនុស្ស ពីរ នាក់​និយាយភាសា​ខុសគ្នា​ពួកគេ​ដោយស្វ័យប្រវត្តិ​ អាច​យល់ពី​គ្នាទៅវិញទៅមក។ ទាំងពីរនេះ​អាចនឹង​មានមនុស្ស​និយាយ​ភាសា​ផ្សេងឬ​បកប្រែ​ពាក្យ​ផ្សេងពីគ្នា​។ មនុស្សម្នាក់​ប្រហែលជាប្រើ​ភាសា​សញ្ញា​នៅខណៈពេលដែល​ផ្សេងទៀតដែល​ប្រើ​ភាសា​ និយាយ​។ ដូចជា​នៅក្នុង​ទំនាក់ទំនង​របស់មនុស្ស​ទោះបីជាអ្នក​មាន​ធាតុ​ពីរ​ដល “​និយាយ​” មាន​ការធានា​ពួកគេ​នឹងអាច​យល់ពី​គ្នាទៅវិញទៅមក​នោះទេ។ គ្រាន់តែ​ដោយសារតែ​កុំព្យូទ័រទាំងពីរ​ត្រូវបាន​ចែករំលែក​ធនធាន​វាមិន​ ចាំបាច់​មានន័យថា​ពួកគេអាច​ទាក់ទង​។ដោយសារតែ​កុំព្យូទ័រ​អាចត្រូវបានប្រើ​ ក្នុងវិធីផ្សេងគ្នា​និងអាចត្រូវបាន​មានទីតាំងស្ថិតនៅ​ចម្ងាយ​ផ្សេង​ពី​គ្នា​ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យ​កុំព្យូទ័រ​ផ្សេងទៀត​ដើម្បី​ទាក់ទង​ជាញឹកញាប់​អាចជា​ ភារកិច្ច​ខ្លាច​ថា​គូរ​នៅលើ​ទូលំទូលាយ​មួយ​នៃ​បច្ចេកវិទ្យា​។បណ្តាញ​ កុំព្យូទ័រ​ប្រើ​ហេតុអ្វីបាន​?

ជាមួយនឹង​ភាពអាចរកបាន​និង​អំណាចនៃ​កំព្យូទ័រ​ផ្ទាល់ខ្លួន​នៅថ្ងៃនេះ​អ្នក ​ប្រហែលជាសួរ​ពីមូលហេតុដែល​បណ្តាញ​ត្រូវបានទាមទារ​ពី​បណ្តាញ​ដំបូងបំផុត​ទៅ​ នៅថ្ងៃនេះ​ខ្ពស់ Powered កុំព្យូទ័រ​ផ្ទាល់ខ្លួន​ចម្លើយ​បាន​នៅតែមាន​ដូចគ្នា​ប្រសិទ្ធិភាព​ការកើនឡើង ​បណ្តាញ​និងការ​កាត់បន្ថយ​ការចំណាយ​។ បណ្តាញ​កុំព្យូទ័រ​ទៅ​បើកការ​ចែករំលែក​ធនធាន​របស់ពួកគេ​ដោយ ofering សេវាកម្មទៅ​កុំព្យូទ័រផ្សេងទៀត​និងអ្នកប្រើ​នៅលើ​បណ្តាញ​មួយ​ដូចខាងក្រោមនេះ ​គឺជា​ហេតុផល​ជាក់លាក់សម្រាប់​កំព្យូទ័រ​បណ្តាញ​។ពត៌មានអំពី​ការចែករំលែក (ឬ​ទិន្នន័យ)​ការចែករំលែក​ផ្នែករឹង​និងផ្នែកទន់​
​រដ្ឋបាល​កណ្តាលហើយ​មានការគាំទ្រជាងនេះទៅទៀត​ជាពិសេស​កុំព្យូទ័រ​ដែលជា​ ផ្នែកមួយនៃ​បណ្តាញ​មួយដែល​អាចចែករំលែកឯកសារ (​memos សៀវភៅបញ្ជី invocies និង​ច្រើនទៀត) ។
សារ​អ៊ីមែល។​ផ្នែកទន់​ពាក្យ​ដំណើរការ​។​គំនូររបស់​រូបថត​, វីដេអូ​, និងឯកសារ​អូឌីយ៉ូរស់នៅ​សំលេងនិង​ការផ្សាយ​វីដេអូ​។​ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព​។​ ម៉ាស៊ីន​ទូរសារ​។​
​ម៉ូដឹម​។​CD-​ROM drives និង drives ​ចល័ត​ផ្សេងទៀតដូចជា ZIP និង​ដ្រាយ jaz ។
Hard drives.និងច្រើន​ជម្រើស​ការចែករំលែក​មាន​។ សមត្ថភាព​របស់​បណ្តាញ​គឺត្រូវបាន​ពង្រីក​ឥតឈប់ឈរ​ដូចជា​វិធី​ថ្មីមួយ​ ត្រូវបានរកឃើញ​ដើម្បីចែករំលែក​និងការ​ទំនាក់ទំនង​តាមមធ្យោបាយ​នៃការ​ កុំព្យូទ័រ​។
ពត៌មានអំពី​ការចែករំលែក (ឬ​ទិន្នន័យ​)សមត្ថភាពក្នុងការ​ចែករំលែកនូវ​ពត៌មាន​យ៉ាងឆាប់រហ័ស​និង​មាន inexpensively oven PR ត្រូវបាន​ការពេញនិយម​មួយក្នុងចំណោម​ប្រើ​ច្រើនបំផុតនៃ technology បណ្តាញ​។ វា​ត្រូវបានគេរាយការណ៍​ថាមាន​អ៊ីមែលគឺ​នៅឆ្ងាយ​ដោយ​មានចំនួន​មួយក្នុងចំណោម​ សកម្មភាព​ នៃ​មនុស្សដែល​ប្រើប្រាស់​អ៊ីធឺណិត​ផងដែរ។ អាជីវកម្ម​ជាច្រើនបាន​វិនិយោគនៅក្នុង networks ពិសេស​ដើម្បី​ទាញយកអត្ថប្រយោជន៍​ពីបណ្តាញ​ដែលមានមូលដ្ឋានលើ​កម្មវិធី​អ៊ីមែល ​និង​ការ កំណត់ ពេលវេលា​។ការចែករំលែក​ផ្នែករឹង(Hardware)​ និងផ្នែកទន់(Software)មុនពេលដែល​វត្តមានរបស់​បណ្តាញរបស់​អ្នកប្រើ​ កុំព្យូទ័រ​របស់ពួកគេ​ដែលត្រូវការ​ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព​របស់ពួកគេ​ផ្ទាល់ plotters និង​គ្រឿងកុំព្យូទ័រ​ផ្សេងទៀត​ដែលជា​មធ្យោបាយតែមួយគត់​ដែលអ្នកប្រើ​អាច​ ចែករំលែក​ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព​គឺជា​ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព​មួយ​គឺដើម្បី​យក tums អង្គុយ​នៅពីមុខកុំព្យូទ័រ​ដែលបានតភ្ជាប់​ទៅម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព​នេះ។ 1.5 តួលេខ​បង្ហាញ​កាត់ត​ឈរតែឯង​ជាមួយនឹង​ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព​ធម្មតា​មួយ​។1.5 រូបភាពទី​ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព​នៅក្នុង​បរិស្ថាន​មួយដែល​ឈរតែឯង​មួយបណ្តាញ​ ធ្វើឱ្យវា​អាចធ្វើ ទៅ បាន​សម្រាប់មនុស្ស​ជាច្រើនដើម្បី​ចែករំលែក​ទិន្នន័យនិង​ គ្រឿងកុំព្យូទ័រ​ក្នុងពេលដំណាលគ្នា​។ ប្រសិន បើមាន​មនុស្សជាច្រើន​ត្រូវប្រើ​ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព​មួយដែល​ពួកគេ​ ទាំងអស់គ្នាអាច​ប្រើ​ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព​ដែលមាននៅលើ​បណ្តាញ​នេះ។ រូបភាពទី 1.6 បងាញពី​បរិស្ថាន​បណ្តាញ​ធម្មតា​នៅក្នុង​ស្ថានីយការងារ​ដែលមាន​ប្រាំមួយ​ ចែករំលែក​ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព​តែមួយ។ការចែករំលែក​ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព Figure1.6 មួយក្នុងបរិស្ថាន​មួយដែល​ជាបណ្តាញបណ្តាញ​ដែលអាច​ត្រូវបានប្រើដើម្បី​ ចែករំលែក​និង​កម្មវិធី​ស្តង់ដា​ដូចជាការ​វាយអត្ថបទ​សៀវភៅបញ្ជី​ មូលដ្ឋានទិន្នន័យ​សារពើភ័ណ្ឌ​និង​នៅលើ​ដូច្នេះ​ដើម្បីធានាថា​ មនុស្សគ្រប់គ្នា​នៅលើ​បណ្តាញ​ត្រូវបាន​ដោយប្រើកម្មវិធី​ដូចគ្នានេះដែរ​និង​ កំណែ​ដូចគ្នានៃ​កម្មវិធី​ទាំងនោះ។ នេះ​អនុញ្ញាតឱ្យ​ចែករំលែក​ឯកសារ​ត្រូវបាន​យ៉ាងងាយស្រួល​និងការ​បង្កើត​ បែសិទ្ធភាព​បណ្តុះបណ្តា​វាមាន​ភាពងាយស្រួល​សម្រាប់មនុស្ស​ដើម្បី​ ធ្វើជាម្ចាស់​លើ​កម្មវិធីដែល​ដំណើរការ​ពាក្យ thoroughly ដើម្បីព្យាយាម​រៀនពី​បួនឬ​ប្រាំ​កម្មវិធី​វាយអត្ថបទ​ផ្សេងគ្នា។
ទីតាំងកណ្តាល និង​ការគាំទ្របណ្តាញ​កុំព្យូទ័រ​អាច​ងាយស្រួល​រសជាតិ​ការគាំទ្រ​ផងដែរ។ វា​គឺនៅឆ្ងាយ​ច្រើនជាងនេះ​មានប្រសិទ្ធិភាព​សម្រាប់​បុគ្គលិក technical មួយ​ដើម្បីគាំទ្រដល់​កំណែរបស់​ប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការ​មួយ​ហើយរៀបចំ​។

1.1.1 សមាសធាតុ ប្រព័ន្ធណែតវឺកកុំព្យ័ទ័រ
ឧបករណ៍ NICs (Network Interface Card) Network Adapter គេអាចហៅថា Network Card ឬ Network Interface Card (NIC) គឺជាឧបករណ៍មួយដែលប្រើសំរាប់ ភ្ជាប់កុំព្យូទ័រមួយ ទៅកាន់ កុំព្យូទ័រផ្សេងទៀត ឬទៅកាន់ Hardware ផ្សេងទៀតដែលភ្ជាប់ ជា មួយ ប្រព័ន្ធ Network នៅក្នុងតំបន់។ ឧបករណ៍ Network Interface Card គឺជា ឧបករណ៍ ផ្នែករឹង ដែលដំឡើងនៅក្នុង កុំព្យូទ័រ វាអាច ទំនាក់ ទំនងលើ ប្រព័ន្ធ ណែតវឺក។ ដែល ឧបករណ៍នេះ មាន port មួយឬច្រើន  សម្រាប់ភ្ជាប់ខ្សែ កាប ហើយវា បញ្ជួន និង ទទួល ទិន្នន័យលើប្រព័ន្ធណែតវឺកកាប។ គ្រប់ណែត វឺកដែលបាន ភ្ជាប់ កុំព្យូទ័រទាំងអស់ ត្រូវតែមានកម្មវិធី  network adapter driver សម្រាប់ត្រួតពិនិត្យលើកាត network adapter។ ដែលកាត network adapter driver និមួយៗត្រូវបានដំឡើងដើម្បីរត់ ដំណើរ ការត្រូវ តាម ប្រភេទ កាត network adapter។ មានកាតពីតប្រភេទ: ប្រើខ្សែ wired និងមិន ប្រើខ្សែ wireless។ កាតប្រើខ្សែ wired NIC ប្រើកាបនិងក្បាល connector ដែលអាច បញ្ជួន ទិន្នន័យ បានជាមធ្យម និងកាតមិនប្រើខ្សែ wireless card ប្រើអង់តែន បច្ចេកវិទ្យា រលកវិទ្យា។ គ្រប់     កុំព្យូទ័រ laptop មានភ្ជាប់ជាមួយកាតមិនប្រើខ្សែ wireless NIC និង មាន បន្ថែមកាតប្រើខ្សែ  wired adapter ថែមទៀត។

ល្បឿនណែតវឺកកាត Network Card កាត NIC គឺជាសមាសធាតុមួយ ដែលមាន សារ:សំខាន់ របស់កុំព្យូទ័រណែតវឺក វាមានល្បឿនខុសគ្នា 10Mbps, 100Mbps និង 1000Mbps ហើយថ្មីៗនេះមានស្តង់ដាកាត Gigabit (1000Mbps) ដែលអនុវត្ត លើ ប្រព័ន្ធណែតវឺកតំបន់ LAN។

រូបភាព ប្រភេទ Network Card ប្រើ ខ្សែកាប
រូបភាព ប្រភេទមិនប្រើខ្សែ Wireless Network
ឧបករណ៍ HUB ប្រព័ន្ធណែតវឺក ប្រើប្រាស់ Star topology មួយតម្រូវអោយមានចំណុច មជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ បណ្តាឧបករណ៍ច្រើនភ្ជាប់គ្នា។ តាមធម្មតាហៅឧបករណ៍នោះជា concentrator ដែលវារួបរួម ពីខ្សែកាប រត់ដំណើរការពី ប្រព័ន្ធឧបករណ៍ណែតវឺក ដែល ឧបករណ៍ concentrator អោយ ឈ្មោះថា hub។ HUB ជាមជ្ឈមណ្ឌលដែលទទួលសញ្ញា ពី Station និងចែកចាយសញ្ញាទៅ អោយគ្រប់ Station ទាំងអស់ដែលភ្ជាប់ជាមួយ HUB។ HUB ទទួលព័ត៌មានពី ឧបករណ៍និងធ្វើ ការផ្សាយ ព័ត៌មាន សារជា ថ្មីនៅលើគ្រប់ Line បញ្ជូនរបស់វារួម មានទាំង Line ដែល បានទទួលទិន្នន័យ Data នៅលើវាផងដែរ។
រូបភាពខាងលើ hub គឺជាឧបករណ៍ផ្នែករឹង hardware ដែលមាន  port ជាច្រើនដែលភ្ជាប់ ប្រភេទកាបនៃណែតវឺក មានដូចជាកាប Cat3 ឬ  5 ជាមួយក្បាល  RJ-45 ដែលកាប  Coax BNC និង  Fiber Optic BNC ប្រភេទ hub ក៍អាចប្រើបានដែរ។ HUB អនុញ្ញាត្តិ អោយ កុំព្យូទ័រ  ដែលបានភ្ជាប់នឹង HUB ដឹងព័ត៌មាននៅលើ Lines ដែលទទួល។ ជាទូទៅ HUB មាន Port ឬប្រើ Connector ប្រភេទ RJ-45 ឬ Jack port។ HUB ចែកចេញជា បី ប្រភេទ គឺ: Passive Hub, Active Hub, Intelligent HUB។
-  Passive HUB: សញ្ញាមិនប្រាប់មុនពេលបញ្ជូនទៅកាន់ Port អាច បញ្ជូនទិន្នន័យរវាង ឧបករណ៍ HUB ទៅកាន់កុំព្យូទ័រ ឬ HUB ផ្សេងទៀត បានចំងាយ 100ម៉ែត្រ
-  Active HUB: សញ្ញាត្រូវបានផ្តល់ដំណឹងមុនពេលដែលបញ្ជូនទៅកាន់ Port ហើយ សញ្ញា ដែល បានដំឡើងមិនបានបញ្ជូនទៅកាន់សមាសភាព ប្រព័ន្ធ Network ផ្សេង ទៀត។
-  Intelligent HUB: គឺជា Active HUB ដែលអាចគ្រប់គ្រងដោយកម្មវិធី Software បាន និង បន្ថែមមុខងារមួយចំនួនទៀតដូចជាការគ្រប់គ្រង HUB និង Switch។
ឧបករណ៍ Switch ឧបករណ៍ Switch ជាប្រភេទពិសេសរបស់ hub ដែលមានមុខ ងារបន្ថែមហើយវៃឈ្លាត វាដំណើរការលើស្រទាប់ physical layer។ ឧបករណ៍ switch មានលទ្ធភាពអាចអាច អាស្រ័យដ្ឋាន MAC address ពេលដែលទទួលបាន។ ព័ត៌មាននេះ switch អនុញ្ញាតអោយ ចម្លងទិន្នន័យ ចូលទៅកុំព្យូទ័រ។ Switch មានមុខងារប្រហាក់ ប្រហែល hub ដែរ ឧបករណ៍ Switch សំរាប់ បណ្តាចំណុច ជាច្រើននៃប្រព័ន្ធ Ethernet network។ បណ្តាឧបករណ៍ជាច្រើន ភ្ជាប់ជា ឧបករណ៍ switch ឆ្លងកាត់តាមកាប twisted-pair ភ្ជាប់ទៅឧបករណ៍ នីមួយៗ។ ភាពខុសគ្នា រវាង hub និង switch ដែល hub សំរាប់ forward ទិន្នន័យដែលឆ្ពោះទៅ ហើយវាទទួលបាន តាម គ្រប់ port ទាំងអស់នៅឧបករណ៍ រីឯ switch វិញសំរាប់ forward តែក្នុង port មួយគត់ ដែលភ្ជាប់ឆ្ពោះទៅ ឧបករណ៍។

ឧបករណ៍ Bridge ឧបករណ៍ bridge ប្រើសម្រាប់បញ្ចូល ប្រព័ន្ធណែតវឺកពីរ  រួមបញ្ចូល គ្នា វាអនុញ្ញាតអោយ      កុំព្យូទ័រលើណែតវឺក មួយណា ចូលប្រភពដើម លើដ៏ទៃ ទៀត។ វាអាចប្រើដើម្បីចែកប្រព័ន្ធ ណែត វឺកធំ ចែកចេញតូចមួយទៀត ដែលឧបករណ៍  Bridge មានលក្ខណ:ពិសេសទាំងអស់ប្រហាក់ប្រហែល repeater ដែរ ប៉ុន្តែ មានអង្កត់  node ច្រើនជាង។ ឧបករណ៍ Bridge មាន memory ដែលអនុញ្ញាត្ត អោយ ផ្ទុក Store និងសំរាប់ Forward Packet អាស្រ័យដោយ Protocol។ Bridge ធ្វើការនៅ ស្រទាប់ Physical Layer និងស្រទាប់ Data Link Layer នៃម៉ូដែល ISO។ រាល់ការផ្ញើ ចេញទាំង អស់ត្រូវបាន ផ្ទុកនៅក្នុង Memory របស់ Bridge។ មានបី ប្រភេទនៃ bridge គឺត្រូវបានប្រើនៅក្នុងប្រព័ន្ធ network:
- ប្រភេទ Transparent bridge គឺជាឧបករណ៍ដែលប្រើលើប្រព័ន្ធ network ដែល អាច អនុញ្ញាត្តិទិន្នន័យ block ឬ forward នៅលើ MAC address បាន។
- ប្រភេទ Source route bridge សំរាប់ប្រើជាមួយប្រព័ន្ធToken Ring network។
- ប្រភេទ Translational bridge សំរាប់ប្តូរប្រព័ន្ធទិន្នន័យ networking data format អោយទៅជាប្រព័ន្ធផ្សេងទៀត ឧទាហរណ៍ដូចជា ប្តូរពី Token Ring អោយទៅជាប្រព័ន្ធ Ethernet។
ឧបករណ៍ ​Repeater ឧបករណ៍ Repeater ជាឧបករណ៍មួយដែល សំរាប់ផ្លាស់ប្តូរ អេឡិចត្រូនិច ដើម្បីពង្រីក ចំងាយ ធ្វើចរាចរណ៍របស់សញ្ញា Signal។ នៅពេលដែល Repeater ខូចក្នុងចន្លោះចំងាយទៅ Repeater មួយទៀតមិនអាចភ្ជាប់គ្នាបានឡើយ។ ឧបករណ៍ Repeater គឺជាឧបករណ៍រូបវិទ្យា Physical Device ដែលប្រតិ្តបត្តិ នៅលើកំរិតទានបំផុតនៃ OSI ម៉ូដែល។
ឧបករណ៍ ​ Router ឧបករណ៍ Router គឺជាឧបករណ៍ណែតវឺក ដែលប្រើសម្រាប់ពង្រីក ឬ បំណែកជាកំណាត់ ណែតវឺក ដោយបញ្ជួន  packet ពីប្រព័ន្ធ logical network ទៅផ្សេង ទៀត។ ឧបករណ៍ Router តែងតែប្រើ ជាមួយ ប្រព័ន្ធណែតវឺកធំ ជាខ្នាតអន្តរជាតិ ប្រព័ន្ធ អ៊ីន ធឺណែត ដែលប្រើ TCP/IP protocol suite ហើយសម្រាប់ភ្ជាប់  TCP/IP host និង ប្រព័ន្ធ ណែតវឺកតំបន់ local area networks (LANs) ទៅប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត Internet ដោយប្រើភ្ជាប់ខ្សែ leased line។ ឧបករណ៍ Router ធ្វើការលើស្រទាប់ណែតវឺក  network layer (layer 3) នៃប្រព័ន្ធ  OSI ដើម្បីធ្វើចលនា packet រវាងណែតវឺកដែលប្រើ logical addresses ពីព្រោះ router ប្រតិបត្តិការកំរិតខ្ពស់របស់ OSI ដែលខ្ពស់ជាង bridge ដំណើរ ការ វាបញ្ជួន  packet បានធំជាង។
ឧបករណ៍ Router ជាឧបករណ៍ដែលដឹកនាំទិន្នន័យ Data ពីទីតាំងមួយទៅ ទីតាំងផ្សេង ទៀត នៅលើប្រព័ន្ធ Network។​ ឧបករណ៍ Router ស្គាល់ទីតាំង ទាំងអស់ដោយសារការ ផ្ទុក ព័ត៌មាននៅលើ Router Table។ ឧបករណ៍ Router មានមុខងារប្រហាក់ប្រហែល Switch ដែលមុខងារដំបូងរបស់វាគឺផ្តល់អោយទី តាំងសំរាប់ Routable Packet នីមួយៗ ដើម្បីឆ្ពោះទៅ នៅពេលដែល Router ចាប់ផ្តើមដំឡើងនៅលើប្រព័ន្ធ Network វាចាប់ផ្តើម ស្នើសុំ Data Network Address របស់វាផ្ទាល់។ Data Network Address មានន័យថា វាផ្ញើ (Broadcast) សារទៅកាន់ទីដែលនៅជិតៗ Router និងចាប់ផ្តើមផ្ទុក Address របស់ Router ដែលរកឃើញ ជុំវិញខ្លួនវា។

ឧបករណ៍ Wireless Router សំរាប់ចែកចាយលើប្រព័ន្ធ Wireless Network ដូចប្រភេទ ឧបករណ៍ AP (Access Point) ដែលគេច្រើនប្រើវានៅក្នុងប្រព័ន្ធ Network LAN ខាង ក្រោម នេះបង្ហាញពីការចែកចាយប្រព័ន្ធ Internet:
រូបភាព ការចែកចាយប្រព័ន្ធ Internet តាមឧបករណ៍ Wireless Router

 ឧបករណ៍ Modem ឧបករណ៍  modem គឺជាឧបករណ៍មួយដែលបង្កើត វាមាន សមត្ថភាពសម្រាប់ កុំព្យូទ័រទំនាក់ទំនង លើខ្សែទូរស័ព្ទ  telephone line។ ដែល ពាក្ស  modem មកពីពាក្ស  Modulate and Demodulate ព្រោះវាជាស្តង់ដាទូរស័ព្ទ telephone line ដែលប្រើរលកសញ្ញា analog ហើយ បញ្ជួនចូលកុំព្យូទ័រជាសញ្ញា digital។ Modem ជាឧបករណ៍ អេឡិចត្រូនិចមួយប្រភេទ ដែលជា ឧបរកណ៍ភ្ជាប់ ខាងក្រៅ ហើយ ប្រើសំរាប់ កុំព្យូទ័រ មានទំនាក់ ទំនងគ្នាបានតាមរយះខ្សែទូរស័ព្ទ។ modem ជា ឧបករណ៍ មួយដែល បំលែង ពីសញ្ញា Analog ទៅជាសញ្ញា Digital ដែលអាច បញ្ជូនតាមរយះ ទូរស័ព្ទបាន ដើម្បី ប្រើជាមួយកុំព្យូទ័រ។ ឧបករណ៍ modem អាចអោយលោកអ្នកភ្ជាប់កុំព្យូទ័រប្រើ អ៊ីនធឺណែតលើខ្សែទូរស័ព្ទ ដែលមានស្រាប់។ ឧបករណ៍ Modem មិនអាចដាក់ភ្ជាប់ជាមួយ motherboard បាន ភាគច្រើនគេដាក់នៅដាច់ដោយឡែក ដែលដំឡើងលើ  PCI slot លើ motherboard។ គេប្រើ modem សំរាប់ ភ្ជាប់ទៅនឹងប្រព័ន្ធ Internet ដែលអាច ផ្លាស់ប្តូរ ទិន្នន័យបានដូចជាអក្សរ រូបភាព និងសំលេង Voice។

 ឧបករណ៍ Switch ឧបករណ៍ Switch ជាប្រភេទពិសេសរបស់ hub ដែលមានមុខងា របន្ថែមហើយវៃឈ្លាត វាដំណើរការលើស្រទាប់ physical layer។ ឧបករណ៍ switch មានលទ្ធភាពអាចអាច អាស្រ័យដ្ឋាន MAC address ពេលដែលទទួលបាន។ ព័ត៌មាននេះ switch អនុញ្ញាតអោយ ចម្លងទិន្នន័យ ចូលទៅកុំព្យូទ័រ។ Switch មានមុខងារប្រហាក់ ប្រហែល hub ដែរ ឧបករណ៍ Switch សំរាប់ បណ្តាចំណុច ជាច្រើននៃប្រព័ន្ធ Ethernet network។ បណ្តាឧបករណ៍ជាច្រើន ភ្ជាប់ជា ឧបករណ៍ switch ឆ្លងកាត់តាមកាប twisted-pair ភ្ជាប់ទៅឧបករណ៍ នីមួយៗ។ ភាពខុសគ្នា រវាង hub និង switch ដែល hub សំរាប់ forward ទិន្នន័យដែលឆ្ពោះទៅ ហើយវាទទួលបាន តាម គ្រប់ port ទាំងអស់នៅ ឧបករណ៍ រីឯ switch វិញសំរាប់ forward តែក្នុង port មួយគត់ ដែលភ្ជាប់ឆ្ពោះទៅ ឧបករណ៍។
ឧបករណ៍ Wireless Access Point ឧបករណ៍ Wireless access point (AP) គឺជាអ្នកបញ្ជូននិងអ្នក ទទួល (transceiver) ដែលប្រើសំរាប់បង្កើតប្រព័ន្ធ wireless LAN (WLAN)។ AP គឺជាប្រភេទ ឧបករណ៍សំរាប់ បែង ចែកឧបករណ៍ប្រព័ន្ធ network device ដែលមានអង់តែន antenna, transmitter និង adapter។ ឧបករណ៍ AP ប្រើ សំរាប់ ហេដ្ឋារចនាសម្ពន័្ធប្រព័ន្ធ wireless network ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ ភ្ជាប់ចំណុច រវាងប្រព័ន្ធ WLAN និង ប្រព័ន្ធប្រើខ្សែ Ethernet LAN។
ឧបករណ៍ Router គឺជាឧបករណ៍សំរាប់ដំឡើងជាមួយប្រព័ន្ធ network ខុសគ្នាដើម្បី បញ្ជូន transfer ឬជាអ្នកទទួលទិន្នន័យ receiver data ពីប្រព័ន្ធ network ទៅប្រព័ន្ធ network ផ្សេងទៀតដែលឆ្លងកាត់វា។|

- ប្រើកម្មវិធី router software ដើម្បីកំណត់បណ្តា interface កំណត់ បណ្តា Protocol, address និងធ្វើសកម្មភាពភ្ជាប់។
- ឧបករណ៍ router គឺជាមជ្ឈមណ្ឌលភ្ជាប់ ដែលមានលក្ខណ:ពិសេស
- ឧបករណ៍ router សំរាប់ដំឡើងដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ទៅអោយសេវា WAN
- ឧបករណ៍ router ធ្វើសកម្មភាពជាមួយស្រទាប់ Layer ទី7 application Layer។
ឧបករណ៍ CSU/DSU ឧបករណ៍ ​ CSU/DSU មានន័យថា Channel Service Unit/Digital Service Unit ដែលជួនកាលគេហៅថា Data Service Unit គឺជាឧបករណ៍ មួយដែល សំរាប់ប្តូរទំរង់សញ្ញា digital signal ដែលប្រើនៅលើប្រព័ន្ធ LAN ទៅអោយ ប្រព័ន្ធមួយគឺ WAN។ ដូច្នេះវាមានភាពចាំ បាច់ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរពី បច្ចេកវិទ្យា networking ដែលប្រើនៅលើ WAN គឺខុសពីប្រព័ន្ធ LAN។  ឧបករណ៍ CSU/DSU គឺប្រើរវាង LAN និង ឧបករណ៍ access point ដែលផ្គត់ ផ្គង់ដោយប្រព័ន្ធទូរគមនាគមន៏។
ខ្សែកាប និងក្បាល connector កាបគឺជា មធ្យោបាយសម្រាប់បញ្ជួន ទំនាក់ទំនង សញ្ញា។ ខ្សែកាប ប្រើបានគ្រប់ប្រភេទ network typology ដែល កាបនិមួយៗមាន លក្ខណ: ពិសេសខុសគ្នា ក្នុងការ ភ្ជាប់កុំព្យូទ័រទៅលើ ប្រព័ន្ធណែតវឺក។ ដែលប្រភេទ កាបមានប្រភេទដូចខាង ក្រោម:
កាបគូរ Twisted pair កាបគូរ Twisted Pair គឺជាប្រភេទខ្សែកាបមួយប្រភេទ ដែលគេ និយមប្រើច្រើនជាងគេ ក្នុងការ​ ភ្ជាប់ប្រព័ន្ធណែតវឺក ។ កាបគូរ Twisted Pair កើតឡើង ដោយ សារ ការវេញខ្សែជាគូៗ ដែលមាន ៤គូ។ ខ្សែកាប Twisted Pair អាច ជៀសវាង នូវការរំខានដោយ Gross Talk ព្រមទាំងកាត់បន្ថយ នូវ ការបែក​ខ្ញែក នូវដែនអគ្គីសនី។ វាមានចំណាត់ប្រភេទ Category 1, 2, 3, 4, 5, 5E, 6 និង 7 ដែលប្រភេទ Category 5E, 6 និង 7 គឺជាកាបដែលបញ្ជួនទិន្នន័យក្នុងខ្ពស់បានដល់  1Gbps ឬលើសពីនេះ។
កាប Coaxial  គឺជាប្រភេទកាបដែលប្រើដំឡើងជាមួយទូរទស្សន៍  TV។ វាមាន តម្លៃថ្លៃជាងកាគូរ twisted-pair ប៉ុន្តែវាផ្តល់ការបញ្ជួនទិន្នន័យបានខ្ពស់។ ប្រភេទកាប Coaxial គឺជាខ្សែដែលបង្កើត ​ឡើងមាន​សរសៃចំលងចរន្តនៅចំកណ្តាល និង ស្រទាប់​​ពាត់​ជុំវិញ​ ហើយសំណាញ់​ការពារ​រលក (ចរន្ត) នៅក្រៅ​បំផុតមានពីរស្រទាប់​ដូច​មាន​​បង្ហាញ​ក្នុងរូប។ កាប​ Coaxial ដែល​ប្រើប្រាស់នៅក្នុងប្រព័ន្ធណែតវឺកតំបន់ LAN ដែលមានពីរប្រភេទគឺៈ
* កាប Thinnet Coaxial: សម្រាប់​បញ្ជូន​ទិន្នន័យនៅក្នុងប្រព័ន្ធណែតវឺកតំបន់ LAN ប្រភេទ Ethernet មានល្បឿន​ដល់ 10Mbps ក្នុងចំងាយ ១៨៥ ម៉ែត្រ។ មាន ៥០អ៊ូម និមិត្ត​សញ្ញា បច្ចេកទេសរបស់​វា​គឺ RG-58។
* Thicknet Coaxial: សំរាប់បញ្ចូនទិន្នន័យ នៅក្នុងប្រព័ន្ធណែតវឺកតំបន់ LAN ប្រភេទ Ethernet មាន​ល្បឿន​​ ដល់ ១០០Mbps ក្នុងចំងាយ ៥០០ម៉ែត្រ។ មាន ៥០អ៊ូម និមិត្ត​សញ្ញា​ បច្ចេកទេសរបស់​វាគឺ RG-11។
កាបអុបទិក Fiber-optic  ជាប្រភេទកាបដែល បញ្ជួនទិន្នន័យ ដោយប្រើ កាំរស្មីពន្លឺ ឆ្លងកាត់តាមកញ្ចក់កែវ fiber។ កាបអុបទិកគឺជាកាបដែលបញ្ជួនទិន្នន័យខ្ពស់បំផុត ធៀប ជា មួយបណ្តាកាប ផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែវាមានតម្លៃថ្លៃសម្រាប់ការដំឡើងប្រព័ន្ធ ណែត វឺក ។ កាបអុបទិក Fiber Optic Cable ជាខ្សែកាបដែលធ្វើពីកញ្ចក់​កែវ​ស្អិតម្យ៉ាងដែលមាន លក្ខណៈជា Digital Data Signal ដែលបញ្ចូនទិន្នន័យ តា​មរយៈចំនាំងផ្លាតនៃពន្លឺ។ ការបញ្ចូនទិន្នន័យ មានល្បឿន 2Gbps ក្នុង​ចំងាយ ២០០០ម។ លក្ខណៈរបស់កាបអុបទិក Fiber Optic:ការរំខានទាំង ​ឡាយដែលកើតមានក្នុងខ្សែលោហៈ និង រលកធាតុអាកាស ពុំ មាន ​ឥទ្ធិពល លើកាបអុបទិក ឡើយការបាត់បងថាម​ពលរបស់កាំករស្មីពន្លឺដែល​ឆ្លងកាត់ កាប អុបទិក បណ្តាល​មកពីធម្មជាតិ របស់អង្គធាតុកែវ និងជាពិសេស​បណ្តាលមក​ពីភាព មិន​សុទ្ធ​របស់ កាបអុបទិក (មានធូលី រឺពពុះខ្យល់ក្នុង សាច់កែវ)។
ក្បាល connector ក្បាល RJ-45: គឺជាក្បាល ប្រើសម្រាប់កិបភ្ជាប់ជាមួយកាប គូរ Twisted pair មានប្រភេទ Category 1, 2, 3, 4, 5, 5E, 6 និង 7។
ក្បាល Coaxial ជាក្បាលសម្រាប់កិប ជាប់ជាមួយកាប Coaxial ប្រើជាមួយទូរទស្សន៍ កាបអង់តែអាយកូម។
ក្បាល Fiber-optic: ក្បាលគ្រប់ប្រភេទរបស់ កាបអុបទិច
1.2 ប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រណែតវឺក តូប៉ូឡ៉ូជី Topology ក្នុងការទំនាក់ទំនងប្រព័ន្ធណែតវឺក តូប៉ូឡ៉ូជី topology តែងតែយកមកប្រើដើម្បីរចនារៀបចំ ប្រព័ន្ធណែតវឺក ដែលរួមមាន អង្កត់ ជាច្រើន និងបន្ទាត់ការភ្ជាប់។ មានពីរមធ្យោបាយនៃការកំណត់ ប្រព័ន្ធណែតវឺក តាម ធរណីមាត្រ: ដែលមាន physical topology និង logical topology។ ដែល physical topology គឺជាប្រព័ន្ធណែតវឺកពិតប្រាកដ័ជាធរណីមាត្រមានរចនាកុំព្យូទ័រ។ តូប៉ូឡ៉ូជី topology គឺជាមូលដ្ឋានផែនទី map នៃប្រព័ន្ធ network មួយ។ តូប៉ូឡ៉ូជី topology នៃ ប្រព័ន្ធ ណែតវឺក មួយបានប្រាប់ ទម្រងនៃការភ្ជាប់កាបនិង កុំព្យូទ័រ និងសមាស ភាព ប្រព័ន្ធ ដែល ស្ថិត នៅលើប្រព័ន្ធ ។ មាន តូប៉ូឡ៉ូជី ជាច្រើនត្រូវបាន ប្រើសំរាប់ ប្រព័ន្ធ ណែត វឺក សព្វ ថ្ងៃនេះរួមមាន bus, ring, star, mesh និង wireless តូប៉ូឡ៉ូជី ។ ការភ្ជាប់ពី កុំព្យូទ័រ ទៅ កុំព្យូទ័រ Point-to-point គឺជាតូប៉ូឡូជី topology ដែលងាយបំផុតភ្ជាប់ រវាងពីចំណុច។ កុំព្យូទ័រ ទៅ កុំព្យូទ័រ point-to-point topology គឺជាមូលដ្ឋាននៃការប្រើភ្ជាប់ ជាមួយ បណ្តាញ ទូរស័ព្ទ។ បង្ហាញទម្រង់ដូចខាងក្រោម:
អាចរចនាតាមទម្រងផ្សេងដូចខាងក្រោម:
ក. ប្រព័ន្ធណែតេវឺក Bus topology  គឺជាប្រព័ន្ធណែតវឺកតូប៉ូឡ៉ូជីងាយដំឡើង នៅក្នុង ប្រភេទតូប៉ូឡ៉ូជីនេះ អង្កត node ទាំងអស់ (កុំព្យូទ័រ ក៍ដូចជាម៉ាស៊ីនមេ server ដែរ) ត្រូវ បានភ្ជាប់ទៅលើខ្សែ កាបទោលតែមួយ ដែលមានបញ្ចប់ដោយក្បាល connector។ សញ្ញា ពីប្រភពគឺត្រូវបានបញ្ជូន ផ្សាយនិងដើរលើកុំព្យូទ័រទាំងអស់ ដែលបានភ្ជាប់ ទៅលើ កាប bus។ ក្នុង bus តូប៉ូឡ៉ូជី គ្រប់កុំព្យូទ័រទាំងអស់ត្រូវបានផ្តល់អោយកាប cable ទោលដែល ជាប់ៗគ្នាដែលបានភ្ជាប់ជាមួយ terminated។
គុណសម្បតិ្ត នៃតូប៉ូឡ៉ូជី Bus Topology
- ងាយស្រួលបង្កើត និងពង្រីកប្រព័ន្ធណែតវឺកលើ bus network។
- ប្រើប្រវែងកាបខ្លឺ ជាងការប្រើតាមតូប៉ូឡ៉ូជីផ្សេងទៀត។
- ប្រព័ន្ធណែតវឺក តូប៉ូឡ៉ូជី  Bus ចំណាយអស់តម្លៃតិចបំផុត។
- តូប៉ូឡ៉ូជី Bus ប្រើតែសម្រាប់ប្រព័ន្ធណែតវឺកតូចៗ ដូចជា LAN ក្រុមហ៊ុនតូច។
គុណវិបត្ត នៃតូប៉ូឡ៉ូជី Bus Topology
- មានការកំណត់លើ ប្រវែងកាប និងចំនួនអង្កត់ node ដែលអាចភ្ជាប់បាន។
- វាឯករាជ្សលើកាប ក្នុងតូប៉ូឡ៉ូជីវាមានគុណវិបត្តិពេលដែល កាបណាមួយដាច់ ឬមានបញ្ហាធ្វើ អោយប្រព័ន្ធណែតវឺក ទាំងមូលមិនអាចភ្ជាប់បាន។
- ពិបាក ដំឡើងភ្ជាប់មិនងាយរកឃើញម៉ាស៊ីនផ្សេងទៀតលើ ណែតវឺក។
- ការដំឡើង តម្លៃអាចថ្លៃ ដោយចំណាយពេលយូរសម្រាប់ការភ្ជាប់វា។
- ចំនួនកុំព្យូទ័រដែលអាចភ្ជាប់បាន មានចំនួនតិចបំផុត។
- ពិបាកចរាចរណ៍ ប្រព័ន្ធទិន្នន័យលើណែតវឺក
-  សុវត្ថិភាពនៅមានកំរិតទាប ពេលដែលកុំព្យូទ័រទទួល និងបញ្ជូនទិន្នន័យពីប្រភពដើម។
ខ.ប្រព័ន្ធណែតេវឺកតូប៉ូឡ៉ូជី Star topology គ្រប់សមាសធាតុនៃប្រព័ន្ធណែតវឺកទាំងអស់ ត្រូវបានភ្ជាប់ទៅឧបករណ៍មជ្ឈមណ្ឌល ដែលហៅថា “hub” ដែលអាចជា hub មួយ router មួយឬ switch មួយ វាមិនដូច តូប៉ូឡ៉ូជី Bus topology កន្លែងអង្កត់ node ត្រូវបានភ្ជាប់ទៅកាបរួម។ ប្រភេទ តូប៉ូឡ៉ូជី Star កុំព្យូទ័រទាំងអស់ត្រូវបានភ្ជាប់ទៅឧបករណ៍មជ្ឈមណ្ឌលជាមួយការភ្ជាប់ ពីចំណុចទៅ ចំណុច point-to-point។ និយាយបានថា គ្រប់កុំព្យូទ័រទាំងអស់ភ្ជាប់ដោយផ្ទាល់ ទៅគ្រប់ អង្កត់ node ផ្សេងទៀតដោយឧបករណ៍ “hub”។
គុណសម្បតិ្ត នៃតូប៉ូឡ៉ូជី Star Topology
-  ដូចដែលមានប្រៀបធៀបតូប៉ូឡ៉ូជី Bus topology គឺវាមានលក្ខណ:ទ្រង់ទ្រាយល្អប្រសើ ក្នុងការបញ្ជួន ទៅអោយកុំព្យូទ័រទាំងអស់។ សញ្ញាដែល ទទួលបានដល់ អ្នកទទួល បន្ទាប់ ពី វាឆ្លងកាត់ ឧបករណ៍ជាច្រើនពីរ ឬបីឧបករណ៍និងខ្សែភ្ជាប់ច្រើន។ ទ្រង់ទ្រាយនៃ ណែតវឺក គឺពឹងផ្អែក លើឧបករណ៍ មជ្ឈមណ្ឌល hub។
-  ងាយស្រួលភ្ជាប់ទៅអង្កត់ node  ឬឧបករណ៍ថ្មី។ នៅក្នុង តូប៉ូឡ៉ូជី star topology អង្កត់ថ្មី ត្រូវបានបន្ថែមងាយស្រួលបំផុត សមាសធាតុលើប្រព័ន្ធវឺកងាយដោះដកចេញ។
-  ការគ្រប់គ្រង ងាយស្រួលរៀបចំប្រព័ន្ធណែតវឺក។
-  ខូចអង្កត់ខ្សែណាមួយ មានមានផលប៉ះពាល់លើប្រព័ន្ធណែតវឺកឡើយ ក្នុងពេលតែមួយងាយ ស្រួលធ្វើអោយស្គាល់នៅពេល ដែលប្រព័ន្ធណែតវឺកមានបញ្ហា។
គុណវិបត្ត នៃតូប៉ូឡ៉ូជី Star Topology
-  ដោយពឹងផ្អែកលើ ឧបករណ៍មជ្ឈមណ្ឌល ប្រសិនបើខូចប្រព័ន្ធទាំងមូលមិនដំណើរការ។
-  ប្រើឧបករណ៍ hub, router ឬ switch ធ្វើជាមជ្ឈមណ្ឌលដែលធ្វើអោយតម្លៃនៃការដំឡើងថ្លៃជាងការប្រើប្រព័ន្ធ តូប៉ូឡ៉ូជីផ្សេង ទៀត។
គ.ប្រព័ន្ធណែតេវឺកតូប៉ូឡ៉ូជី Ring Topology ring topology តាមពិតគឺជា logical ring មានន័យថាការបញ្ជូន ទិន្នន័យមានរាងជារង្វង់បញ្ជូន ពីកុំព្យូទ័រមួយទៅកុំព្យូទ័រ មួយ ទៀត លើប្រព័ន្ធ network ។ ក្នុង ring topology ប្រសិនបើកុំព្យូទ័រទោលឬកាប cable ខូចឬដាច់ ពេលនោះមិនអាចបញ្ជូនទិន្នន័យបានឡើយ។ កុំព្យូទ័រមិនអាច ដោះដូរ បាន ងាយ ស្រួល ឡើយ ក្នុងខណ:ដែលកំពុងប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធ Ring networks ។
គុណសម្បតិ្ត នៃតូប៉ូឡ៉ូជី Ring Topology
- ប្រភេទណែតវឺកតូប៉ូឡ៉ូជី Ring អង្កត់ node ផ្ញើទិន្នន័យកាលណាវាទទួល វាផ្ញើដោយផ្ទាល់។
-   ទម្រង់ប្រសើរជាង តូប៉ូឡ៉ូជី Bus topology។
-   មិនចាំបាច់មានម៉ាស៊ីនមេ Sever ដើម្បីគ្រប់គ្រងការភ្ជាប់រវាងកុំព្យូទ័រ។
-   ការបន្ថែមសមាសធាតុ មិនមានផលប៉ះពាល់ដល់ទម្រងណែតវឺក។
-   កុំព្យូទ័រនិមួយៗទទួលបាន ការអនុញ្ញាតស្មើរគ្នាពីប្រភពដើម។
គុណវិបត្ត នៃតូប៉ូឡ៉ូជី Ring Topology
-   គ្រប់ packet ទិន្នន័យត្រូវតែឆ្លងកាត់លើកុំព្យូទ័រទាំងអស់ រវាងប្រភពដើមនិង ចុងបញ្ចប់។ វាមានល្បឿនយឺតជាងតូប៉ូឡ៉ូជី Star topology។
-   ប្រសិនបើមានកុំព្យូទ័រណាមួយ ឬខាច់ខ្សែកាបណាមួយនោះ ប្រព័ន្ធទាំងមូលមិន ដំណើរការ។
-   ប្រព័ន្ធណែតវឺក ដំណើរការលឿនអាស្រ័យទៅតាម ខ្សែកាប ឬសមាសធាតុការភ្ជាប់។
ឃ. ប្រព័ន្ធណែតេវឺកតូប៉ូឡ៉ូជី Mesh topology  តូប៉ូឡ៉ូជី Mesh topology គឺជា ការ ភ្ជាប់ Physical ជាច្រើនអង្កត់ Node នៃតូប៉ូឡ៉ូជី ផ្សេងៗប្រភេទ hybrid mesh ត្រូវបាន ប្រើនៅលើ Internet និង WAN ផ្សេងទៀត ប្រព័ន្ធ hybrid mesh topology មានភ្ជាប់ ជាច្រើន រវាងតំបន់ផ្សេងៗតូប៉ូឡ៉ូជី mesh topology មានខ្សែសាំញាំនៅពេល ដែលភ្ជាប់វា គ្រប់ n station លោកអ្នកនឹងមាន n(n-1)/2 Connection ឧទាហរណ៍ ប្រព័ន្ធ Network ដែលមានបួនកុំព្យូទ័រ នោះអ្នកនឹងមាន 4(4-1)/2 Connection ឬស្មើ 6 connection ប្រសិន បើមាន 10 កុំព្យូទ័រនោះនឹងមាន 45។

ប្រព័ន្ធណែតេវឺកតូប៉ូឡ៉ូជី Tree topology គឺដំឡើងមែកធាង tree ដែលមានរចនា សម្ព័ន្ធ root node មានអង្កត់ node មេ និងបែកចេញជាអង្កត់កូនច្រើន។​ រចនាសម្ព័ន្ធរៀប ចំក្នុងទម្រង់ជា hierarchical មានអង្កត់ជាច្រើន និងមានចំនួនកូនអង្កត់ node ច្រើន។ ប៉ុន្តែតូប៉ូឡ៉ូជី tree topology មិនប្រើដើម្បីអនុវត្តក្នុងការដំឡើង ប្រព័ន្ធណែតវឺកឡើយវា មានភាពលំបាក។បង្ហាញ ការផ្ទុកតូប៉ូឡ៉ូជី topology នៅលើវា ដែលបណ្តាក្រុម ក្នុង តូប៉ូឡ៉ូជី star ចូលរួមជាច្រើនលើ ប្រព័ន្ធណែតវឺក។ លោកអ្នកអាចបន្ថែមឬផ្លាស់ប្តូរកុំព្យូទ័រ ដោយ គ្រាន់តែ ដោតភ្ជាប់ជាមួយ port នៅលើ hub ដូចគ្នាឬ hub ផ្សេងទៀត។ គុណ វិបត្តិ នៃតូប៉ូឡ៉ូជី នេះប្រសិនបើឧបករណ៍ Hub មិនស្គាល់ទំនាក់ទំនង រវាងឧបករណ៍ផ្សេងទៀតមិនបាន។
1.3 ការទំនាក់ទំនង Simplex, Half Duplex និង Full Duplex
1.3.1 ការទំនាក់ទំនង Simplex mode ក្នុងការទំនាក់ទំនង Simplex mode មួយក្នុង ចំណោមឧបករណ៍ ជាច្រើនជាអ្នកផ្ញើ Sender ខណ:ដែល ឧបករណ៍ផ្សេងទៀត ជា អ្នក ទទួល។ ឧទាហរណ៍ ផ្កាយរណប Satellite អ្នកផ្ញើ Sender និង Disk ជាអ្នកទទួល។ ទិន្នន័យ នៅក្នុង simplex គឺមានទិសដោះតែមួយគត់ ហើយ Simplex មិនសូវប្រើ ពីព្រោះ វា មិន មានសមត្ថភាពផ្ញើត្រឡប់មកវិញ error ឬត្រួតពិនិត្យសញ្ញា ដើម្បីបញ្ជួនចុងបញ្ចប់។ ឧទាហរណ៍: ផ្កាយរណប Satellite ជាអ្នកផ្ញើ (Sender) ហើយ Dish ជាអ្នកទទួល (Receiver)។
1.3.2 ការទំនាក់ទំនង Half Duplex mode ការទំនាក់ទំនង Half Duplex mode គ្រប់ឧបករណ៍អាចបានតែផ្ញើ ឬទទួលក្នុងពេលជាក់លាក់ណាមួយ។ ទំនាក់ទំនង  half-duplex អាចផ្ញើនិងទទួល ប៉ុន្តែមិនក្នុងពេលតែមួយ។ វាដូចជាស្ពានចំលង  កន្លែង ទិស ដៅទាំងពីរចរាចរណ៍ ឆ្លងកាត់។ ការបញ្ជួនទល់ទីបញ្ចប់ ក្នុងពេលមួយ ហើយ ផ្សេង ទៀតទទួល បន្ថែមលើនេះ​ វាមានលទ្ធភាព ធ្វើអោយ error រកឃើញ ហើយស្នើរ អោយ អ្នកផ្ញើ បញ្ជួនព័ត៌មានដល់។ វាមានន័យថា ទិន្នន័យដំណើរការពី ឧបករណ៍ A ឬពី ឧបករណ៍ B ទៅ ឧបករណ៍ A ក្នុងពេលជាក់លាក់មួយ។ ទិន្នន័យមិនអាចដំណើរការ ក្នុងទិសដៅទាំងពីរក្នុងពេល តែមួយបានទេ។
1.3.3 ការទំនាក់ទំនង Full Duplex mode ការទំនាក់ទំនង Full Duplex mode គ្រប់ឧបករណ៍អាចផ្ញើ និងទទួលទិន្នន័យក្នុងពេលដូចគ្នា។ ទិន្នន័យអាចដំណើរការ ក្នុងទិសដៅទាំងពីរ។ មិនត្រូវការ switch ពីបញ្ជួន ដើម្បីទទួល ដូចក្នុង half duplex។  លើពិភពលោកការបញ្ជួន ទិន្នន័យ full duplex អនុញ្ញាតអោយការបញ្ជួនទិសដៅទាំងពីរ ដូចជាការប្រើកាបភ្ជាប់ទទួលប៉ូសទូរទស្សន៍  TV តែវាជាប្រភេទតែមួយដូចកាប ទូរស័ព្ទ  និងអ៊ីនធឺណែត។ វាទំនាក់ទំនង ទិសដៅពីរ រវាងឧបករណ៍ទាំងនោះ។
1.4 កាបញ្ជួនតាម Protocol CSMA/CD Carrier Sense Multiple Access/Collision Detection (CSMA/CD) Protocol គឺជា protocol សម្រាប់នាំបញ្ជួន ចូលក្នុងប្រព័ន្ធ ណែតវឺក Ethernet ឧបករណ៍អាចព្យាយាម ដើម្បីផ្ញើ ស៊ុម frame មួយក្នុងពេលណាមួយ។ ប្រសិន បើឧបករណ៍ផ្សេងទៀត បាន ព្យាយាម ផ្ញើក្នុងពេល ដូចគ្នា និងបង្ហាញប្រាប់ពី កំហុសមកដល់ ហើយបណ្តា frame ត្រូវបានបោះបង់ចោល។ CSMA/CD ត្រូវបាន ប្រើក្នុង ករណី ដែលប្រើការទំនាក់ទំនង Half-Duplex។ វាការពារ ការបង្ហាញប្រាប់កំហុស រវាង ទិន្នន័យផ្ញើពី ឧបករណ៍ផ្សេងគ្នា។ នៅក្នុង Protocol នេះឧបករណ៍ បានកំណត់ថា មិនមាន សញ្ញាអគ្គិសនី ដែលតំណាង អោយ ទិន្នន័យមួយចាប់ផ្តើមផ្ញើបញ្ជួន ទៅឧបករណ៍ ផ្សេង ទៀត។

1.5  ប្រភេទណែតវឺក

នៅក្នុងបណ្តាញមានរាងនិងទំហំខុសទាំងអស់។ អ្នកគ្រប់គ្រងបណ្តាជាធម្មតាបានបែងចែកថ្នាក់នៃ Networks យោងទៅតាមទំហំភូមិសាស្រ្ត។ បណ្តាញស្រដៀងគ្នាទាំងទំហំនឹងមានលក្ខណៈដូចគ្នាហើយអ្នកនឹងសិក្សាមេរៀននេះនៅក្នុងជំពូកក្រោយ។ ខាងក្រោមនេះ គឺជាការបែងចែទំហំដែលបានប្រើជាញឹកញាប់ៈ

• Local area networks (LANs)
• Wide area networks (WANs)

ការបែងចែកទំហំទាំងនេះគឺពណ៌នានៅ section ខាងក្រោមនេះ។
 បណ្តាញក្នុងតំបន់ (LANs)
បណ្តាញតំបន់មូលដ្ឋាន (LAN ការ) គឺជាក្រុមនៃកំព្យូទ័រនិងឧបករណ៍ទំនាក់ទំនងជាមួយបណ្តាញinterconnected នៅក្នុងតំបន់ដែលមានដែនកំណត់ទីតាំងភូមិសាស្រ្តដូចជាអគារមួយបរិវេណសាលាមួយ។​ LANs ត្រូវបានកំណត់ដូចខាងក្រោម:

• ពួកវារអាចផ្ទេរទិន្នន័យក្នុងល្បឿនយ៉ាងលឿន (កម្រិតបញ្ជូនដែលខ្ពស់ជាងនេះ)។
• ពួកវាឋិតនៅក្នុងតំបន់ភូមិសាស្រ្តដែលមានដែនកំណត់។
• ករតភ្ជាប់និងធនធាន​ ជាពិសេសការឆ្លងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ជាធម្មតាគឺបានគ្រប់គ្រងដោយក្រុមហ៊ុនដែលកំពុងដំណើរការបណ្ដាញ LAN ។

បណ្តាញតំបន់ធំទូលាយ (WANs)

តំបន់បណ្តាញមួយដ៏ធំទូលាយ (WAN) interconnects LANs ។ WAN មួយអាចត្រូវបានកំណត់ទីតាំងទាំងស្រុងក្នុងរដ្ឋឬប្រទេសមួយឬវាអាចត្រូវបាន interconnected នៅជុំវិញពិភពលោក។
WANs ត្រូវបានកំណត់ដូចខាងក្រោម:

• ពួកវាមាននៅក្នុងភូមិសាស្រ្តតំបន់មួយដែលគ្មានដែនកំណត់
• ពួកវាជាធម្មតា interconnect ច្រើនជាមួយ LANs
• ពួកវាជាធម្មតាផ្ទេរទិន្នន័យក្នុងល្បឿនយឺតជាង LAN (ល្បឿនទាបជាង) ។
• ការតភ្ជាប់និងធនធានជាពិសេសការឆ្លងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាធម្មតាគឋិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងដោយ carrier របស់ភាគីទីបីដូចជាក្រុមហ៊ុនទូរស័ពទឬក្រុមហ៊ុនខ្សែ Network ។

 ចំណាំWANsគឺ Interconnected LANs ។ interconnection នេះជាញឹកញាប់ត្រូវបានតំណាងដោយ line នឹងចូលទៅក្នុងCloud។ នេះគឺដោយសារតែក្រុមហ៊ុននេះកំពុងដំណើរការបណ្តាញជាធម្មតាមានតែគំនិតទូទៅនៃវិធីថាទិន្នន័យនឹងត្រូវបាន ទទួលយកនៅលើការធ្វើដំណើររបស់ខ្លួនទៅចម្រៀកបណ្ដាញ LAN ផ្សេងទៀត។ ក្រុមហ៊ុនទាំងអស់ បាន  ដឹងនោះគឺថាទិន្នន័យដែលបានបញ្ចូល Cloud មួយមួយចំហៀងនិងចេញពីម្ខាងទៀត
WANs អាចត្រូវបានចាត់ចូលទៅក្នុងបន្ថែមទៀតចំនួនពីរប្រភេទគឺ: enterprise WANs​ និងglobal WANs។សហគ្រាសមួយបានតភ្ជាប់ WAN បានបំបែកទៅកំព្យូទ័រជាច្រើនរបស់អង្គការតែមួយ។ អង្គការជាមួយប្រតិបត្តិការកុំព្យូទ័រនៅតំបន់ឆ្ងាយជាច្រើនដែលអាចផ្តល់ការងារមួយសហគ្រាស WAN ដើម្បី interconnect ទៅតំបន់ខាងក្រៅ។ សហគ្រាស WAN អាចបញ្ចូលគ្នាសេវាបណ្ដាញឯកជននិងពាណិជ្ជកម្មប៉ុន្តែវាគឺជាគោលបំណងដល់ត្រមូវកររបស់អង្គការជាក់ លាក់មួយ។ WAN ជាសាកល​បណ្តាញ interconnects របស់សាជីវកម្ម ឬអង្គការជាច្រើន។ លក្ខខណ្ឌ ដទៃទៀតដែលពណ៌នាបណ្តាញ អំពីតំបន់បណ្តាញនៃតំបន់ទីក្រុង (man) បណ្តាញបានតភ្ជាប់ដែល មានវិសាលភាពភូមិសាស្ត្រព្រំដែននៃទីក្រុងមួយនិងបណ្តាញតំបន់បរិវេណសាលា (CAN) ដែលជា បណ្តាញដែលមានវិសាលភាពទីតាំងមួយឬសំណុំនៃអាគារមួយ។ ពាក្យទាំងនេះជាញឹកញាប់នាំឱ្យ មានការភាន់ច្រលំព្រោះមនុស្សមិន ប្រាកដថាតើពួកវាសំដៅទៅលើបណ្តាយក្រុមហ៊ុន ផ្ទាល់ខ្លួននៃ កុំព្យូទ័រឫការតភ្ជាប់វាទៅតំបន់ខាងក្រៅ
ការកំណត់បណ្តាញ  LAN,MAN,​ និង WAN
ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះចំនួនពីរពាក្យថ្មីត្រូវបានណែនាំ: Internet និង intranet ។ ក្រុមហ៊ុនដែលមានបណ្ដាញ LAN មួយមានបណ្តាញកុំព្យូទ័រមួយ។ ក្នុងនាមជាបណ្ដាញ LAN មួយលូតលាស់វាមានការរីកចម្រើនទៅជា Internetwork of computer, សំដៅទៅដូចជាអ៊ីធឺណិត។ ក្នុងឆ្នាំ 1990, ឧបករណ៍សម្រាប់ក្រាហ្វិក (ឬកម្មវិធីស្វែងរក) ត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីពិនិត្យ មើល ព័ត៌មាននៅលើម៉ាស៊ីនបម្រើ។ ថ្ងៃនេះសំណុំបែបបទពីរមានប្រជាប្រិយភាពបំផុតនៃឧបករណ៍ប្រើប្រាស់នេះគឺក្រុមហ៊ុន Internet Explorer របស់ក្រុមហ៊ុន Microsoft និង​ Netscape’s Navigator។ កម្មវិធី Browser ទាំងនេះ ត្រូវបានប្រើដើម្បីរុករកអ៊ីនធឺណិត។ វាក្យស័ព្ទនេះដំបូងមានការយល់ច្រឡំច្រើននៅក្នុង industryពីព្រោះ intranet មួយគឺជាការតភ្ជាប់នៃការ LANs​ និង Internet គឺជាការត ភ្ជាប់របស់ម៉ាស៊ីន បម្រើនៅលើ​ LANs ជាច្រើ​នថាគឺវាអាចរកបានដើម្បីឱ្យកម្មវិធីរុករកឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ជាច្រើន។ ដើម្បីជៀសវាងការភាន់ច្រលំនេះ​ ពាក្យ intranet ត្រូវបានបង្កើត។ Term នេះពណ៌នាអំពីបណ្តាញ នៃកំព្យូទ័រមួយនៅលើ LAN ដែលមានសម្រាប់អង្គតែមួយ ពាក្យថាអ៊ិនធឺណិពិពណ៌នា អំពីបណ្តាញ របស់កំព្យូទ័រអ្នកអាចតភ្ជាប់ទៅដោយប្រើកម្មវិធីស្វែងរល-ដ៏សំខាន់ដែលជាបណ្តាញនៃការអន្តរ LANs ដែលអាចរកបានដើម្បីឱ្យសាធារណៈ។